Testament Newydd ein Arglwydd Jesv Christ. Gwedy ei dynnu, yd y gadei yr ancyfiaith, 'air yn ei gylydd or Groec a'r Llatin, gan newidio ffurf llythyreu y gairiae-dodi. Eb law hyny y mae pop gair a dybiwyt y vot yn andeallus, ai o ran llediaith y 'wlat, ai o ancynefinder y devnydd, wedy ei noti ai eglurhau ar 'ledemyl y tu dalen gydrychiol. (London: by Henry Denham, at the costes and charges of Humfrey Toy, dwelling in Paules church yarde, at the signe of the Helmet, 1567), Datguddiad (testun cyflawn).

Cynnwys
Contents

* Gweledigeth * Atcuddiat Ioan y ‡ Divinydd. ‡ 'sef yr ymadroddwr am Dduw.
YR ARGVMENT. 372v
Pen. j. 373r
Pen. ij. 374v
Pen. iij. 376r
Pen. iiij. 377v
Pen. v. 378v
Pen. vj. 379v
Pen. vij. 380v
Pen. viij. 381v
Pen. ix. 382v
Pen. x. 384r
Pen. xj. 384v
Pen. xij. 386r
Pen. xiij. 387r
Pen. xiiij. 388r
Pen. xv. 389v
Pen. xvj. 390v
Pen. xvij. 391v
Pen. xviij. 392v
Pen. xix. 394v
Pen. xx. 396r
Pen. xxj. 397r
Pen. xxij. 398v


[td. 372v]

* Gweledigeth [-: * Atcuddiat] Ioan y ‡ Divinydd. [-: ‡ 'sef yr ymadroddwr am Dduw.]

YR ARGVMENT.


EGlaer yw, y mynnei'r Yspryt glan megis
casclu ir llyfer rhagorol hwn * grynodep [-: * sum, swm, swmp ]
y prophetolaethe hyny, yr ei a racscrivenesit,
eithyr a gyflawnit gwedy dyvodiat
Christ, can angwanegu hefyt cyfryw betheu
ac vyddei raidiol, yn gystal in rhac
rybuddiaw am berycleu a ddelent, ac in
rhybuddiaw y 'ochelyd rei, ac in cysirio yn erbyn eraill. Yma
gan hyny yr eglurir ‡ Diuiniti [-: ‡ dywdab ] Christ, a' thestiolaetheu ein
prynedigeth: pa betheu 'sy cymradwy gan Yspryt Dew yn
y * ministreit [-: * gwenidogion ecclesic ] , a' pha bethe 'sy ancymradwy ganto: rhac
weledigeth Dew yw ddetholedigion, ac am y gogoniant a'r
diddanwch yn y dydd dial: p'iredd y destruwer yr ‡ hypocriteit [-: ‡ gausainct ]
yr ei a * vrathant [-: * gnoant ] mal scorpionae aelodae Christ, eithyr yr Oen
Christ y amddeffen yr ei a dducant testoliaeth y gyd a'r gwirionedd,
yr hwn er anvodd y bestvil a' Satan a deyrnasa ar
oll. Bywiol ‡ yscythrat [-: ‡ eb ddiolch ] Antichrist wedy arddangos, yr hwn
er hyny a dervynir ei amser a'i veddiant, a' chyd dyoddefir' y
gynddaredd ef yn erbyn yd etholedigion , er hyny ny chyredd y
veddiant ef ym-pellach na drugu y cyrph hwy: ac or dywedd
y dinistrir ef can * lit [-: ‡ ddigofain, soriant ] Dyw, pan vydd ir etholedigion roi moliant
y Ddyw am y ‡ vuddygoliaeth [-: ‡ 'orchafieth, gorvot ] , ac er hyny tros amser ef
a ddyoddef Dyw yr Antichrist hwn, a'r putain y dan liw ymadrodd
tec a' dysceidaeth vodd 'onus y hudo'r byt: am hynny y
mae ef yn cygori'r ei dywiol (yr ei nyd ynt anyd rhan vach)
ymochelyd rhac gweniaith y vudroc hon, ai molach, a' hwy a
gant welet ei * hadvail [-: * chwymp ] yn ddidrugaredd, a'r compeini nefawl

[td. 373r]
yn canu molianneu yn ‡ ddidaw [-: ‡ eb dor ] : can ys yr Oen 'sy wedy
ei briodi: a' gair Dew * aeth [-: * a 'orvu ] a'r oruchafieth: Satan yr
hwn yn hir o amser oedd wedy ellyng yn rhydd, ys y yr owrhon
wedy ei davly ef a'i weinidogion ir pytew tan yw poeni
yn tragyvythawl, ‡ lle [-: ‡ ac ] yn-gwrthwynep i hyny y ffyddlonion
(yr ei ynt sanctaidd ddinas Caerusalem, a' * gwraic [-: * priavvd ] yr
Oen) y bydd yddwynt veddiannu gogoniant tragyvythawl.
Darllenwch yn ddiyscaelus, barnwch yn bwylloc, a' galwch
yn ddivrifol am wir ddyall y petheu hyn.

Pen. j.

1 Achos y * weledigeth hon [-: * datguddiat hyn ] . 3 Am yr ei a'i darllenant. 4 Ioan yn scrivennu at y saith Eccles. 5 Mawredigrwydd a' swydd Map Dew. Gweledigeth y canwyll ‡ breni [-: ‡ heirn]  a'r ser.

[1] GWeledigaeth [-: * Datcuðiat yw air yn ei gylyð] Iessu Christ, yr hon y rroedd Dyw yddo ef, yw ddangos yddy wasnaethwyr ‡ yrrein [-: ‡ y petheu] y orvydd yn vyan ddyfod y ben: ac ef y ðanvonoedd, ac y ddangosoeð gan y angel yddy wasanaethwyr Ioan,
[2] Yr hwn y dystolaethoedd *o [-: * am]  eir Dyw, ac o dystolaeth Iesu Christ, ac o pob peth ar y weloedd ef.


[td. 373v]
[3] Happys [-: ‡ Dedwyð, Gwynvydedic] ywr * neb [-: hwn, vn] y ddarlleyo, ar rrei y wrandawant geyriey y bryffodolaeth hon, ac y cadwant y pethey y sydd yn escrivenedic yndi: cans y maer amser gayr llaw.
[4] Ioan, ‡ yr [-: ‡ at y. &c.] seith Eglwys ar ydynt yn Asia, Rrad vo gyd a chwi, a' heðwch o ddiwrth yr Hwn ys ydd, yr Hwn vu, a'r Hwn * vydd [-: * 'sy ar ddyvot] rrac llaw, ac o ddiwrth y seith Ysbryd y rrei ydynt gair bron y ‡ dron [-: ‡ eisteddfa ] ef,
[5] Ac o ddiwrth Iesu Christ, yr hwn ys ydd tust ffyddlawn, * yr [-: * a'r]  ‡ enedigaeth [-: ‡ cenedledigeth] cynta or meyrw, a Thywysog ddyvvch vrenhinoedd y ddayar, yddo ef yn caroedd ni, ac yn golchoedd ni oddiwrth yn pechodey yny waed, yhun,
[6] Ac yn gwnaeth yn Vrenhinoeð ac yn ‡ Effeirieid [-: ‡ O-] y Ddyw y dad ef, * yddo [-: [no gloss]] ef y bo gogoniant ac ymherodraeth yn oes oesoedd. Amen.
[7] ‡ Dyna [-: ‡ Wely] , y may ef yn dyvod gydar * nywl [-: * wybreneu] , a' phob llugad ae gwyl ef, ar rrei hefyd y brathasant [-: ‡ gwanasant] ef tryvvodd: ac wylovain y wnant * arno ef [-: * ger y vron ef] holl ‡ ceneloedd [-: ‡ llwytheu] y dayar, Velly y mae, Amen.
[8] Mi wyf α Alpha ω Omega, y dechre a'r diweð, með yr Arglwydd, yr Hwn y sydd, a'r Hwn vu, ac yr Hvvn ddaw rrac llavv, 'sef yr hollalluawc.
[9] Mi Ioan, ych brawd chwi, a * chydymaith [-: * chyfranwr] mewn ‡ cospedigaeth [-: ‡ trwbleth] , ac yn y deyrnas ac mewn goddefaint Iesu Christ, oeddwn mewn ynys a elwir Patmos am 'eir Dyw, ac am dystolaeth yr Iesu Christ.
[10] Yr oyddwn yn yr yspryd yn dydd yr * Arglwyð [-: * Sul] , ac y glyweis ‡ rrac vynghefen [-: ‡ y tu cefn, yn vy ol] , lleis mawr, mal

[td. 374r]
lleis trwmpet,
[11] Yn dywedyd, mi wyf α Alpha ac ω Omega, y cyntaf ar diwethaf: a'r peth yr wyt ti yny weled, escrivena mewn llyfr, a danvon * yr [-: * ir] seith Eglwys ar ydynt yn Asia, y Ephesus, ac y Smyrna, ac y Bergamus, ac y Thyateira, ac y Sardei, ac y Philadelphia, ac y Laodiceia.
[12] A mi ymchoyles yn vu ol y weled y lleis, a ‡ ðwad [-: ‡ lafarei, ymadroddei] wrthy vi: a phan ymchoyles, mi a welwn seith canwyllbren aur.
[13] Ac ynghanol y seith canwyllbren, vn yn debic y Vab y duyn, gwedy y ymwysgo a gwisc hed y draed a' chwedi * gwisco [-: * ymwregysu] gwregis aur ynghylch y vrone.
[14] Ey ben, ay wallt oeddent wnion mal gwlan gwyn, ac mal eira, ay lygeit oeddent mal fflam dan.
[15] Ay draed oeddent mal ‡ pres [-: ‡ elydn, alcam manol] coeth, yn llosgi megis mewn ffwrneis: ay leis mal swn [-: *ney leis] llawer o ðyfroedd.
[16] Ac yr oedd yn y law ðehe saith seren: ac o eney allan yrydoed yn myned cleddey llym doy vinioc: a discleiro a wnaeth y wyneb ef mal yr * hoyl [-: * haul] yn y ‡ 'rym [-: ‡ nerth] ef.
[17] A phan y gweles i ef, my a syrthies wrth y draed mal marw, ac ef a ddodoedd y law dehe arnaf, dan ddwedyd wrthyf, nac ofna: mi wyf y cyntaf a'r diwethaf,
[18] Ac yr wyf yn vyw, ac y vym varw, * a syna [-: * ac wele] , yr wyf yn vyw yn oes oesoedd, Amen: ac y mae genyf yr ‡ allwyddey [-: ‡ agoriadeu] yffern * a myrvolaeth [-: * ac angeu] .
[19] Escryvenna y pethey y weleist, ar pethey ysydd, ar pethey a ‡ 'orfydd bod [-: ‡ vyddant, ddawant] rrac llaw.


[td. 374v]
[20] Dirgelwch y seith seren y weleist yn vy llaw ðechre, * a'r [-: [no gloss]] seith canwyllbren aur, yvv hyn, Y seith seren * Angylion [-: * Cenadey] y seith Eglwys ydynt: ar seith canwyllbren y weleist, y seith ‡ Eglwys [-: ‡ Cynnulleidfa] ydynt.

Pen. ij.

1 Y mae ef y cygori pedeir Eccles, 5 I 'diweirwch, 10 I barhau, dyoddefgarwch ac amendaat, 5.14.20.23 yn gystal trwy vygwth, 7.10,17,26 Ac addeweidion gobrwy.

[1] EScryvena at Angel Eglwys Ephesus, Hyn y mae ef yn dywedyd y syð yn dala y seith seren yn * u [-: * y] law ddehe, ac y syð yn ‡ treiglo [-: * rrodio] yn chanol y seith canwyllbren aur.
[2] Mi adwen du weithredoedd, ath travael, ath goddef, ac na elly * cyd ddwyn [-: * goddef] ar rrei drwc, ac y holeist hwynt ysydd yn dywedyd y bod yn Ebostolion, ac nyd ydynt, ac y gefeist hwynt yn ‡ gellwddoc [-: [no gloss]] .
[3] A thi oddefeist, ac ‡ yr wyd yn oddefgar [-: ‡ y may genyd goddefiad] , ac y dravaeleist yr mwyn vu enw i, ac ny * ddyffigieist [-: * vlineist] .
[4] ‡ Ac er hynny [-: ‡ Eythyr] , y may genyf peth yth erbyn, am yt ymadel ath cariad cyntaf.
[5] Meddylia, am hyn, o pa le y cwympeist, ac etiverha, a gwnar gweithredoedd cynta: ac * onys gvvnei [-: * anyd ef] mi ddof ar vrys yth erbyn, ac y symydo dy ganwyllbren allan oy le, any wellhey.
[6] Ond hyn y sydd genyt, achos yt cashay gweythredoedd

[td. 375r]
y Nicolaitait, y rrein yr wyf vi * hevyd [-: * esioes] yny cashay.
[7] Y sydd a chlyst gantho, gwrandawed, pa beth y ddwed yr ysbryd wrth yr Eglwysi, Ir ‡ gorchtrechwr [-: ‡ gorchvygwr] , y rrof vwytta or pren y bywyd, yr hwn y sydd yn chanol paradyvys Ddyw.
[8] ¶Ac escrifena at Angel Eglwys y Smyrniaid, Hyn y ðywed ef y sydd gyntaf a' ddiwethaf, Yr hwn y vy varw ac y sydd vyw.
[9] Mi adwen dy weythredoedd, ath travael, ath tlodi (eithr yr wyd yn gyvoethoc) ac mi advven  * enllib [-: * gabl] melleigedic yr rein ydynt yn dywedyd y bod yn Iddewon ac nyd ydynt, ‡ ond [-: [no gloss]] y maent yn ‡ Synagog [-: ‡ cynulleidfa] Satan.
[10] Nac ofna ddim or pethey y orvydd yd y oddef: synna, e ddervydd y bwrw y cythrel rrei o hanoch chwi y garchar, mal y gellyr ych profi, a' chwi a gewch travayl deng niwrnod: bydd ffyddlawn hed * myrvolaeth [-: * angeu] , a mi y rrof ytti coron y bowyd.
[11] Ysydd a chlyst gantho, gwrandawed pa beth y ddwed yr ysbryd wrth yr eglwysi, Ny chlwyfir y gortrechwr gan yr eil ‡ marvolaeth [-: ‡ angeu] .
[12] Ac Escrifena at Angel Eglwys Pergamus, Hyn ymay ef yny Ddwedyd y sydd ar cleddey llym day vinioc.
[13] Mi adwen dy weithredoedd ath trigadle 'sef lle may * eisteddle [-: * thron] y Satan, a thi y gedweist vy Enw i, ac vy ffudd i nys gwedeist, ‡ ac [-: ‡ ys] yn y dyddiey pan las vu ffuðlon merthyr Antipas yn ych plith chwi, lle may Satan yn * drigadwy [-: * trigio] .
[14] Eithr y may genyf ychydicion yth erbyn, cans

[td. 375]
y may ‡ yno genyd [-: ‡ genyt yna] rrei yn dala dysc Balaam, yn yr hwn y ddyscoedd Balac, y vwrw * plocyn tramcwyddys [-: * tramcwyð rrwystr] gar bron ‡ meibion [-: ‡ plant]   yr Israel, er yddynt vwytta or pethey y aberthwyd * u ddelwey [-: * i eiddolon] , a ‡ godineby [-: ‡ ffurnigo] .
[15] Velly hefyd y may genyd rrei yn dala dusc y * Nicolaitait [-: * Gr. Nicolaitoon ] , yr hyn yr wyfi yn y gasay.
[16] Etifarha, ac onys gvvnei, mi ddof attad ar vrys, ac a ymlaðaf yn y erbyn hwynt a chleddey vy vy-geney .
[17] Y sydd a chlyst gantho, gwrandawed pa beth y ddwed yr ysbrud wrth yr Eglwysi, ‡ Yr gortrechwr [-: ‡ I hwn a orchfygo] , mi rrof y vwytta or Manna ysydd gyddiedic, ac mi rrof yddo ef garec wen, ac yn * u [-: * y] garec enw newydd yn escrivenedic, yr hwn ny ‡ adnebydd [-: ‡ edwyn] neb, ond ae * herbyno [-: * derb-] .
[18] ¶Ac escrivena at Angel Eglwys Thyateira, Hyn y may Mab Duw yny ddwedyd, ysydd ae lygeid mal fflam dan, ae draed mal ‡ pres-pur [-: ‡ chalcolibano ] .
[19] Mi adwen dy weythredoedd ath cariad, ath wasanaeth, ath ffydd, ath goddeviad, ath weithredoedd, a' bot y diwethaf yn rragori ar y cyntaf.
[20] Eithr ymae genyf ychydic bethe yth erbyn, am * yd [-: * yt] goddef y wreic hono Iezabel, yr hon ysydd yn galw y ‡ hyn [-: ‡ hun] yn broffwydes, y ddusgy ac y dwyllo vyngwasnaethwyr i y beri yddynt godyneby, ac y vwytta bwydydd gwedy y aberthy ‡ y ddelwey [-: ‡ i eiddolon] .
[21] Ac mi a rroyssym amser yddy y etiferhay am y godinep, ac ny chymerth hi etifeyrwch.
[22] * Syna [-: * Nachaf, Wele] , mi a bwraf hi y wely, ar sawl a wnant odineb gyd a hi, y ‡ gospedigaeth [-: ‡ gystudd, gyni, 'ovid] mawr, onyd etiferhant

[td. 376r]
am gweithredoedd.
[23] Ac mi ladda y phlant a * myrfolaeth [-: * ac angeu] : ar holl Eglwysi ‡ y gydnabyðant [-: ‡ aodna-] mae mi wyf yr hwn y chwhilia y 'rennae ar caloney: ac mi a rrof y bob vn o hanoch yn ol ych gweithredoedd.
[24] Ac y chwi y dwedaf, y gweddillion Thyateira, * Ysawl bynac [-: * Cyniuer] na does ganthynt y ddusc hon, ac ny adnabyont dyfnder Satan (mal y dwedant) ny ddodaf arnywch beych ‡ arall [-: ‡ yn chwanec] .
[25] Ond y peth yssydd genywch eisus, delwch yn dda hed yn 'ddelwyf.
[26] * Can ys [-: [no gloss]] yr vn y orfyddo ac y gatwo vyngweithredoedd hed y diwedd, mi a rroddaf yddo ef gallu ar ‡ genetloedd [-: ‡ nassioney] , ac ef a rriola hwynt a gwialen hayarn, ac hwynt a ddryllir mal llestri pridd.
[27] Ac yny modd y dderbynes i gan vyn had, velly y rroddaf i yddo ef y seren vorey.
[28] Sydd a chlyst gantho, gwrandawed pa beth y ddwed yr ysbryd wrth yr Eglwysi.

Pen. iij.

1 Y mae ef yn annoc yr Ecclesidd ai gwenidogion i wir * proffessiat [-: [no gloss]] ffydd ac y wiliaw, 12 Gyd ac addeweidion ir ei a paraant.

[1] AC escrivena at Angel Eglwys ys y yn Sardi, Hyn y ddwed * ef [-: * yr hwn] ysydd a seith ysbrud Dyw gantho, ar seith seren, Mi adwen dy weithredoedd can ys y may enw ‡ genyd [-: ‡ yti] dy vod yn vyw, ond

[td. 376v]
yr wyd yn varw.
[2] * Duhyn [-: * Dyffro] a' chadarnha y gweddillion, ar ydynt yn barod y veirw: can ys ny cheveis i dy weithredoedd yn ‡ byrffeith [-: ‡ gyflawn] gair bron Dyw.
[3] Am hyny cofia, pa beth y dderbyneist, ac y glyweist, a dala yn * sicker [-: * ffest] , ac eteferha. Am hyny, ony byddy yn ‡ dduhynol [-: ‡ gwyliad] , mi ddof attad mal lleydyr, ac ny chey wybod pa'r awr y dof attad.
[4] Eithr y mae genyd ychydyc o enwey eto yn Sardi, yrrein ny halogesont y dillad: a rrei hyny a rrodiant gyda mi mewn dillad gwnion: can ys teylwng ydynt.
[5] Yr vn y * orfyddo [-: * orchfyco] , y ddillatteir mewn dillad gwnion, ac ny ‡ ddodaf [-: ‡ ddileaf] y enw ef allan o Lyfr y bowyd, ond mi * coffessaf [-: * addefaf] y enw ef gair bron vyn had, a' chair bron y Angelion.
[6] Y sydd a chlyst gantho, gwrandawed, pa beth y ddwed yr ysbrud wrth yr Eglwysi.
[7] ¶Ac Escrifena at Angel yr Eglwys ys y yn Philadelphia, Hyn y ðwed ef y sydd santeidd a chowir, yr hwn y mae gantho ‡ agoriad [-: ‡ allwydd ] Dauid, yr hwn agora ac ny chaya neb, ac y gaya ac nyd agora neb,
[8] Mi adwen dy weithredoedd: * syna [-: * wele] , mi a ddodeis gair dy vron drws agored, ac ny dduchyn neb y chayed  ‡ hi [-: ‡ ef] : can ys y mae genyd ychydic * rym [-: * nerth] a thi y gedweist vyngeir, ac ny wedeist vy Enw.
[9] ‡ Syna [-: ‡ Wele] , mi wnaf yðynt hwy o * Synagog [-: * gynulleidfa] satan y rrein y galwant y hun yn Iðewon ac nyd ydynt, ond y maent yn gelwyddogion, syna, meddaf, mi wnaf yddynt ddyfod ac ‡ anrrydeddy [-: ‡ addoli] gair bron dy draed, a' chydnabod vy mod yn du garu di.


[td. 377r]
[10] O achos ‡ yd [-: * yt] gadw geir vyng oddef i, am hyny mi ath cadwa di oddiwrth awr y profedigaeth, yr hon a ddaw ar yr holl vyd, y brofi hwynt ar ydynt yn trigo ar y ddayar.
[11] * Syna [-: * Nachaf, wely ] , yr wyf yn dyfod ar vrys, dala'r peth y sydd genyd, rrac y neb gymeryd dy goron.
[12] Mi wnaf yr vn y 'orfyddo yn * biler [-: ‡ golofn] yn hemel vy nyw i, ac nyd eiff ef allan ‡ rac llaw [-: * mwy] : ac mi escrifenaf arno ef Enw vy nyw i, ac enw * dinas [-: ‡ caer] vy nyw i, yr hon ydiw Caersalem newydd, y sydd yn discyn or nef oddiwrth vy nyw i, ac mi scrivennaf arno ef vy Enw newydd i.
[13] Y syð a chlyst gantho, gwrandawed pa beth y ddwed yr ysbryd wrth yr Eglwysi.
[14] Ac escrifena at Angel Eglwys y Laodiceit, Hyn y ddwad Amen, y tust ffyddlawn a' chowir, dechreyad creadyrieid Dyw.
[15] Mi adwen dy weithredoedd, nyd ydwyd na ‡ thwym nac oer [-: ‡ oer na gwresoc] : mi vynwn pyt veid * yneill ae twym ae oer [-: * ai oer ai gwresoc] .
[16] Ac am hyny can dy vod yn ‡ lled-twym [-: ‡ vwygl] , ac heb vod nac yn oer nac yn dwym, e ddervydd i mi dy chwdy di allan om geney.
[17] Can ys yr wyd yn dwedyd, Yr wyf i yn gyvoethoc, a chenyf amlder o dda, ac ny does arnaf eisie dim, ac ny wddost dy vod yn druan ac yn resynol, ac yn dlawd, ac yn ddall, ac yn noeth.
[18] Mi gynghoraf ytti i bryny genyfi aur * puredic trwy [-: ‡ provedic can] dan, mal y * gellir [-: [no gloss]] dy ‡ gyvoethogi [-: [no gloss]] , a gwisco amdanad a dillad gwnion, mal ith ymwiscer, ac mal nad ymddangoso * cywilydd [-: * gwrthuni] dy noethter di: ac

[td. 377v]
ira ‡ dy olygon [-: ‡ lygait] ac * eli llygeid [-: * collyrio ] , mal y gwelych:
[19] Yrwyf yn ‡ beio [-: ‡ argyoeði, ceryddu, siardo] ac yn cospi y sawl yr wyf yny garu: am hyny ‡ pryssyrgara [-: * Lla. emulare] a gwella.
[20] Syna, yrwyf yn sefyll wrth y drws, ac * yn [-: [no gloss]]   ‡ taro [-: ‡ curo, ffusto]   'r drvvs. O chlyw vn duyn vu lleis ac agoror drws, mi ddaf y mewn atto ef, ac y swppera gydac ef, ac yntey gyda miney.
[21] * Yr vn [-: * Ir hwn] y orfyddo, mi rro yddo ef eiste gyda mi yn vy * eisteddle [-: ‡ throno ] , mal y gorvym i, ac eisteddes gyda vynhad yn y eisteddle ef.
[22] Y sydd a chlyst gantho, gwrandawed pa beth y ddwed yr ysbryd wrth yr eglwysi.

Pen. iiij.

1 Gweledigeth mawredigrwydd Dew. 2 Y may ef yn gweled y tron, ac vn yn eistedd arnaw, 8 A' 24. eisteddva oi amgylch a'. 24. henafgwyr yn eistedd arnwynt, a' phedwar aniual yn moli Dew ddydd a' nos.

[1] GWedy hyn mi edrycheis, * a' syna [-: * ac wele, lly'ma] , y rydoeð drws yn agored yn y nef, ar lleis cynta y glyweis, oedd mal lleis ‡ trwmpet [-: ‡ vtcorn] yn cwhedlea a mi, dan ddywedyd, * Dabre [-: * Escen, Dring] y vynydd yma, a mi ddangosaf ytti y pethey y orfydd yw gwneithr rrac llaw.
[2] Ac yn y man y royddwn yn yr ysbrud, a syna, ve ddodwyd ‡ eisteddle [-: ‡ Gr. thronos, tron, trwn] yn y nef, ac ve eisteddoydd vn ar yr eisteddle.
[3] Ar vn y eisteddoedd, oedd yw edrych arno, yn debic

[td. 378r]
* y garec [-: * vaen] iaspis, a' charec sardin, ac envys oedd gylch ogylch yr eisteddle yn debic yr olwc arno y garec  smaragdus [-: * Sas, emeraud] .
[4] Ac ynghylch yr eisteddle yr oedd pedwar eisteddle a rrigein, ac mi a weleis ar yr eisteddleoedd yn eiste pedwar a rrigein o henafieid, a dillad gwnion amdanynt, a choraney aur ar y penney.
[5] A' ‡ mellt [-: ‡ lluchedene] a thraney, a lleisiey, y ddoethant allan or eisteddle, a saith lamp o dan oeðent yn llosgi gair bron yr eisteðle: yrrein ydynt seith ysbrud Dyw.
[6] Ac yn golwc yr eisteddle yr ydoedd mor o wydr yn debic y vaen cristal: ac ynchanol yr eisteddle, ac yng hylch yr eisteddle y royddent pedwar enifel yn llawn o lygeid ym'laen ac yn ol.
[7] Ar enifel cyntaf cynhebic * yllew [-: * i lew] ydoeð, ar eil enifel yn debic y lo, ar trydedd oedd ac weyneb gantho mal vvynep duyn, ar pedwaredd enifel oedd yn debic y eryr ‡ yn hedfan [-: * yn ehedec ar ei adain] .
[8] Ac yroedd y bob vn or pedwar enifel chwech o adeinedd gylch ogylch yddynt, * a' [-: * ac oyðent] rreini yn llawn llygeid otyfewn ac nyd oeddent yn gorffowys dydd na nos, yn dwedyd, Sancteidd, sancteidd Sancteidd Arglwydd Ddyw, hollalluawc, yr hwn y Vu, ac y Sydd, ac ‡ Ys ydd ar ddyvot [-: [no gloss]] .
[9] A' phan rroyssont y nefeylied hynny gogoniant ac anrrydedd, a' diolch * ir [-: [no gloss]] yr hwn oeð yn eistedd ar yr eisteddle, yr hwn y sydd yn byw yn ‡ dragywydd [-: ‡ yn oes oesoedd] .
[10] Y pedwar ar rigein o henafied y syrthiasant gair bron yr vn oedd yn eistedd ar yr eisteddle, ac a

[td. 378v]
* anrrydeddasont [-: * grymasont iðaw, addolasont. &c.] ef, y sydd yn byw yn dragywyð, ac y vwrasont y coronae gair bron yr eisteðle, dan ddywedyd,
[11] Teylwng wyd, Arglwydd, y dderbyn gongoniant ac anrrydedd, a' gally: cans ti y ‡ creest [-: ‡ wneythost] pop peth, ac er mwyn dy ewyllys di y maent, ac y * crewyd [-: * gwneythpwyt] .

Pen. v.

1 Gweled y mae ef yr Oen y agori 'r llyver. 8.14. Ac am hyny y mae y petwar aniuail, y 24. henafwyr, a'r Angelon yn moli yr Oen, ac yn ei addoli 9 Am eu prynedigeth a'u cedion eraill.

[1] AC mi a weleis mewn llaw ddehe yr vn oedd yn eiste ar yr eisteddle, Llyfr escrivenedic or ty vewn, ac or tu allan, gwedy sely a seith sel.
[2] Ac mi a weleis Angel cadarn yn pregethy a lleis ychel, Pwy sy deilwng y agoryd y Llyfr, ac y ðatdod y seley ef?
[3] Ac ny doedd neb * yn y [-: ‡ mewn] nef, nac yn y ddayar, na than y ddayar, yn abyl y agoryd y Llyfr, nag y edrych arno.
[4] Ac yno mi wyles llawer, o achos na chad neb yn deilwng y agoryd, ac y ddarllen y Llyfr, nac y edrych arno.
[5] Ac vn or henafied y ddwad wrthyf i, Nac wyla: ‡ syna [-: * wele] , llew yr hwn ysydd o lwyth Iuda, gwreiddyn Davydd, y * enilloedd [-: ‡ gafas] y agoryd y Llyfr, ac

[td. 379r]
y ddatdod y seith sel ef.
[6] Yno mi edrycheis, a synna, yn chanol yr eisteðle, ar pedwar enifel, ac yn chanol yr henafied, yr ydoedd Oen yn sefyll mal by biasey gwedy ladd, yr hwn oedd a seith corn, ac a seith llygad yddo, y rrein ydynt seith ysbryd Dyw, y ddanvonwyd ‡ yr [-: ‡ ir]   holl * vud [-: * vyd] .
[7] Ac ef yddaeth, ac y gymerth y Llyfr o law ddehe yr vn oedd yn eistedd ar yr eisteddle.
[8] A phan cymerth ef y Llyfr, y pedwar enifel, ar pedwar ar igein henafied, y syrthiasont gair bron yr Oen, ac yr ydoeð gan bob vn o hanynt telyney a phiolae aur yn llawn o erogley, y rrein ydynt gweddie'r Sainct,
[9] Ac y ganysont caniad newydd, dan ddwedyd, Teilwng yd gymryd y Llyfr, ac y ðattod y sele ef, can ys ‡ vethlas [-: ‡ ithladdwyt] , ac yn pryneist ni y Ddyw * trwy [-: * can] dy waed allan o bob cenedlaeth, ac ‡ ieith [-: ‡ thavod] , a' phobl, a' nasion,
[10] Ac yn gwneythost yn Vrenhinoeð ac yn Effeiried yn Dyw ni, a ni, a' * thyrnaswn [-: * deyrn-] ar y ddayar.
[11] Yno mi edrycheis, ac y glyweis lleis llawer o Angylion ynghylch yr eisteddle ac ynghylch yr enefeilied ar henafied, ac yr oeddent mil o filioedd,
[12] Yn dwdyd a llais ywchel, Teilwng yw yr Oen y las y dderbyn gallu a chyfoeth, a' doethyneb, a' chedernid, ac anrrydedd, a' gogoniant, a' moliant.
[13] Ac mi a glywes yr holl creadyried y rrein ydynt yn y nef, ac ar y ddayar, a than y ddayar, ac yn y mor, a' phob peth y sydd yndynt hwy, yn dwedyd, Moliant, ac anrrydedd, a' gogoniant, a gallu y

[td. 379v]
vo yddo ef, y sydd yn eiste ar yr eisteddle, ac yr Oen yn dragywydd.
[14] Ar pedwar enifel a ddywedasont, Amen, ar pedwar ar igein o henafied a sirthiasont y lawr, ac ‡ anrrydeðasont [-: ‡ addolasont] ef, y syð yn byw yn dragywyð.

Pen. vj.

1 Yr Oen yn agori y chwech insel, a' llawer o betheu yn dyvot ar ol y hagori, val y mae hyn yn amgyffred prophetoliaeth gyffredin yd dywedd y byt.

[1] YN ol hyn, mi edrycheis pan agoryssey'r oen vn or seley, ac mi y glyweis vn or pedwar enifel yn dwedyd, mal by bei trwst traney * Dabre [-: * Dyred] ac edrych.
[2] Ac mi edrycheis, a' syna, yr yd oedd march gwyn, ac yr ydoedd bwa gan yr vn oedd yn eistedd arnaw, a choron y royspwyd yddo ef, ac ef aeth allan dan concwerio ac y ‡ concwery [-: ‡ 'orvot] .
[3] A phan agoryssey yr eil sel, mi glyweis yr eil enifel yn dwedyd, * Dabre ‡ ac edrych [-: * Dyred a' gwyl] .
[4] March arall aeth allan, a e livv yn goch, a * gallu [-: ‡ phovver ] y rroed yr vn oedd yn eistedd arno, y gymryd heddwch o ‡ ddiwrth [-: * ddiar, can] y ddayar, ac y beri yddynt llað y gilydd, a' chleddey mawr y rroed yddo ef.
[5] A' phan agorysei ef y trydydd sel, mi glyweis y trydydd enifel yn dwedyd, Dabre ac edrych. A' mi edrycheis, a ‡ syna, yr oedd yno march [-: ‡ ll'yma varch] du, a phwyse

[td. 380r]
yn llaw yr vn oedd yn eistedd arno ef.
[6] A' mi glyweis * leis [-: * lef, leferyð] yn chanol y pedwar enifel yn dwedyd, messyr o wenith er ceinioc, a' thri mesyr o ‡ heith [-: ‡ haidd, barlis] er ceinioc, a'r olew, gwin, na * waytha [-: * dryga, wna eniwed ir &c.]   di.
[7] A' phan agorasey ef y bedwaredd sel, my glyweis lleis y bedwrydd enifel yn dwedyd, Dabre ac edrych.
[8] Ac my edrycheis, a syna, march a llivv ‡ priddlyd [-: ‡ Gr. chlooros .i. melyn lluchwin, gwelw ] a * Marfolaeth [-: * Angeu] oedd enw yr vn oedd yn eiste arno, ac Yffern y dilynoedd ef, a gallu y roed yddynt hwy dros y bedwaredd rran ‡ or [-: ‡ ir] ddayar, y ladd a chleddey, ac a newyn, ac a marfolaeth, ac a * 'nefeilied [-: * bestviledd] y ddayar.
[9] A' phan agorasey ‡ ef [-: ‡ 'sef yr oen] y bymed sel, mi weleis dan yr allor eneidiey yr rein y las am 'eir Dyw, ac am y tustolaeth yr hwn * oedd ganthynt [-: * oeðent yn ei gynnal] .
[10] Ac hwy a lefasont a llef ywchel, dan ddwedyd, Pa hyd, Arglwydd, santeið a chowir? nad ydwyd yn barny a' dial yn gwaed ni, ar y rrein ar ydynt yn trigo ar y ddayar.
[11] A' gowney gwnion ‡ hirion [-: ‡ Llat. stolæ gwiscoedd-llaesiom ] y rroed y bob vn o naddynt, ac y ddwetpwyd wrthynt, am yddynt o'r ffwys * dros ychydic o amser [-: ‡ enhyd bach]  hyd yn gyflewnid [-: *nes cyflewni]  rif  * y [-: ‡ ei] cydwasnaethwyr, ac brodyr, y leddesid, mal y llas ynthwy.
[12] Ac mi edrycheis pan agorasei ‡ ef [-: ‡ yr Oen] y chweched sel, a syna, crynfa mawr y ddayar y doedd, ar haul aeth cyn ddued a sach lien blewoc, ar lleyad oedd, yn debic y waed.
[13] A' ser o'r nef y syrthiasont yr ddayar, mal pren

[td. 380v]
ffeigys yn bwrw ffeigys-gleison pan scydwyr hi a gwynt mawr.
[14] Ar nef aeth heybio, mal * rol-o-bapir [-: * Gr. biblion 'sef llyfr, yr hwn vyðei yn y cynvyd yn rrolyn] , gwedy ‡ troi [-: ‡ ei rolio] ynghyd, a phob mynydd ac vnys y * drowyd [-: * ysmutwyt] allan oy lleoedd,
[15] A' brenhinoedd y ddayar, ar gwyr mawr, ar cyfoethogion, ar pen captenied, ar gvvyr cedyrn, a phob gwr caeth, a phob gwr-rrydd, y ymgyddiasont mewn gogofey, ac ym plith ‡ creigie [-: ‡ clegyr ] y mynyddey,
[16] Ac hwy y ddwedasont wrth y mynyddedd ar creigeu, Cwympwch arnom ni, a' chyddiwch ni rrac wyneb yr vn y sydd yn eistedd ar yr eisteddle, ac o ddiwrth * digovent [-: ‡ lid, edicter] yr Oen.
[17] Can ys y may dyð mawr y ddigovent ef gwedy dyfod, a' phwy y ddychyn sefyll?
I’r brig
Back to the top

Adran nesaf
Next section