EISIE...........................................9

fo ddigie wrth hon yma \ eisie i bod a 'i gair fel rodia \ ag yno rhane 'r dyrnas glaer \ rhwng y ddwu chwaer hyna \

ydech i bawb yma fel roeddech i gyne \ mi dewes [~ adewais] i fy spectol gartre \ spiio rwi dan neuthur [~ wneuthur] wep \ oes yma neb yn eisie \

ag yrwan digio 'n greulon \ o eisie imi dyngu llyfon \ am beth allase i galon goelio \ heb na llw na rheg amdano \

rydwi wedi mynd yn henedd \ ag yn gwla o eisie ymgeledd \ a ddysci di imi plwc y twrw \ gael i 'w charu hen wrach arw \

i mae fy mab yn myned \ rhagddo 'n birion wrth yn bwried \ ond eisie ymgwfwrdd yma 'n blaid \ I gael o 'i daid i weled \ Morgan

nage nage mae 'r co o 'r gore \ mi glowes son am ffabian fine \ ddigio o 'i thad ai throi o 'r gwledudd \ Eisie bod yn un air a 'i chwiorudd \

rydwi gwedi synu 'n anian \ yn rhodd yn rhodd ai chwi ydi ffabian \ dyges alar mawr i 'm mynwes \ yn hynod eisie cael 'ch hanes \

gwradwudd ar dy wyneb haiarn \ yn effro bo dy eisie 'n uffern \ yn ngrog [~ nghrog] a bochdi wrth gaingc nglun \ yn erbun dy gudyn cadarn \ plwc

efengil futh o 'th gene \ mi ro iddo sen eisie marw tyddie \ pe cen i riw un am dal 'n hawdd \ yn ngwalod [~ ngwaelod] clawdd a 'i cladde \ plwc

EISIO...........................................1

na ddo naddo plwc y Twrw \ gwaeth na thori corn y ngwddw [~ fy ngwddw] \ mai 'n dwad 'n rhyfel blin o 'i cho \ a 'm code i Eisio i cadw \ plwc

EIST............................................1

di eist yn satan drwg i fol \ yn mell [~ ymhell] y bo 'th siol ysmala \ Heilin

EISTEDDAF.......................................1

Rwi 'n mund i farw o newun \ mi eisteddaf ar fy ngolun \ ag a ganaf benill ar y faes \ o ffarwel i oes y cerlun \ canu ar faes

EITHA...........................................2

mi wela fod 'r haul y leni \ tros wlad 'r aipht yn codi \ yn eitha 'r dwuren dros y mor \ a dacw ferch yn cedor gosi \

mae 'r bud i gid i 'm gado mawr anhynedd \ marw heno yn ddi gariad wedi gwario \ fy euddo yn ddi fudd \ gwae fi 'n gybudd o herwudd Hiran \ o wir oferedd wario f' arian tur y galon \ tor yn gelen yhi yn i sidan sudd \ gwnaeth y goegen eitha gwagedd \ hull ddiwedd fy holl dda \ a mine beunudd heb un beni yn digaloni 'n gla \ fy newun tost sudd heb fost i beri i rai \ gael berw a rost i dori anghenion ar fy ngost [~ nghost] \ mor ddifost fy rhoi 'n fas \ ped faswn ine yn credu o 'm crud fy hun gymerid rhan \ yn lle colli o eis bwud fy mowud yn y fan \ Rydwi 'n brudd man [~ myn] fy ffudd y fi heb gel yn siamal sudd \ i bob cerlun cyndun cudd \ rhag buw yn un cybudd cas \ enter plwc y twrw plwc

ELIAN...........................................1

oes yma neb am arian \ a 'i witsia hi oddiwrthai rhiw fan \ mi af yn inion yn y man \ I roi offrwm yn llan Elian \ Exitt heilin enter Dynstan a Mortimer

ELLI............................................1

di elli fuw cud ar hwuia \ alltud

ELLWCH..........................................5

chwi ellwch roi 'ch dwulo ngud [~ ynghyd] pen fynoch \ wrth hir ymgeisio ond da 'r ymgowsoch \ ni does neb am y glowa i \ ar feder tori rhyngoch \

chwi ellwch gofio nad [~ fy nhad] yn daer \ y llw roes fy chwaer a mine \ ni gadwn hwn tra bo chwuth \ nid rhaid i chwi buth mo 'r ame \ Brenin

dyma hi a 'i henw ffebian \ chwi ellwch siarad a hi 'ch hunan \ dynstan

fy nhad cymerwch gysur \ chwi ellwch dduall hun yn Eglir \ mae fi iw Ioseph i 'ch croesawu \ a ffraingc iw 'r Aipht i 'ch llawenychu \

i 'r Llur lwud ar llaw lydan \ daethum i a phapur ag i 'w ferch ffabian \ i ellwch ithe i ddarlen [~ ddarllen] budur i fin \ ne beidio 'r brenin dynstan \ Exitt Llur

ELO.............................................3

gweddia fi beunudd na bo i 'r hen gybudd \ ai hiran ddiddeunudd ond gwradwudd i 'ch ___ gwrido \ topun yn dopun bob dudd yn y flwuddun \ yn llwm 'n noeth llumun y ddau grebun yn ymgru_____ \ drwu boen bochi ben ben ar ledel a 'r mopren \ yn dilio tra dalien 'ch talcen a dolcio \ a ffust ag a ffastwn nes y cysco pob ascwrn \ yn boeth y bo 'r ffasiwn buth heb orphwuso \ trwu afraid 'n anoeth ar elo 'ch holl goweth \ cun trenudd ne dranoeth na feddoch ddodrefnun \ ag fellu run moddion 'r elo da 'r holl gybyddion \ na roddo i 'r tylodion roddion o 'r eiddun \ dyna weddi o 'r ore ffynu wnelo 'r geirie \ amen doudwch ithe Efengil o 'm gene \ Heilin

gweddia fi beunudd na bo i 'r hen gybudd \ ai hiran ddiddeunudd ond gwradwudd i 'ch ___ gwrido \ topun yn dopun bob dudd yn y flwuddun \ yn llwm 'n noeth llumun y ddau grebun yn ymgru_____ \ drwu boen bochi ben ben ar ledel a 'r mopren \ yn dilio tra dalien 'ch talcen a dolcio \ a ffust ag a ffastwn nes y cysco pob ascwrn \ yn boeth y bo 'r ffasiwn buth heb orphwuso \ trwu afraid 'n anoeth ar elo 'ch holl goweth \ cun trenudd ne dranoeth na feddoch ddodrefnun \ ag fellu run moddion 'r elo da 'r holl gybyddion \ na roddo i 'r tylodion roddion o 'r eiddun \ dyna weddi o 'r ore ffynu wnelo 'r geirie \ amen doudwch ithe Efengil o 'm gene \ Heilin

ow mae ngalon [~ fy nghalon] i 'n drom ryfeddol \ pen elo 'r bud yn ngwrthuneb i 'r bobol \ nid un ffordd na dwu y daw \ ond wuth ne naw yn gynhwunol \

ELUSENI.........................................2

pen gaeue nhw i clistie 'n dynion \ rhag rhoi luseni [~ eluseni] i dylodion \ mine a fyddwn drwu bur wllus \ yn rhoi rhoddion i 'r angenus \

och fine hynu heno \ i ba beth y gyrir nhw yno \ nid ydi luseni [~ eluseni] i 'w rhoi nw cluw \ i 'r brenin duw a 'i cato \ plwc

ELW.............................................2

pen elw [~ elwyf] i unwaith o 'm gwlad allan \ ni ffyn imi fod yn ffebian \ ______________________________ \ ______________________________ \ plwc

roedd yno ymgornio garw \ a tharo yn waeth na teirw \ mi ddianges fi nad elw i o 'm co \ yn mell [~ ymhell] dan floeddio hwchw \

ELWI............................................1

lle 'r elwi i ddoud fy ngaledi [~ nghaledi] a niwig \ cymesur medd rhai yn ffyrnig \ bychan genthun yn fawr i swn \ fy llichioi [~ lluchio i] a chwn a cherig \

ELWYF...........................................1

pen elw [~ elwyf] i unwaith o 'm gwlad allan \ ni ffyn imi fod yn ffebian \ ______________________________ \ ______________________________ \ plwc

ELYNION.........................................2

wel wel alltud cymer galon \ cei foru ddial ar dy Elynion \ alltud

yn wir yn wir rwi 'n credu 'n ffyddlon \ fod pawb yma imi 'n Elynion \ Sarjant

ENAED...........................................1

ochenaed f' enaed arni \ am y nwun [~ fy nwyn] i i 'r fath dylodi \ ni dawodd [~ adawodd] gimint a llwu bren \ heb wneuthur pen amdani \

ENED............................................1

a fedri di godi yn fore f' ened \ i odro geifir a defed \ hiran

ENEIDIE.........................................1

wale seilans bawb gwrandewch fy eneidie \ y drydudd waith mae 'r goel os hapie \

ENETH...........................................2

Duw madde i nhad [~ fy nhad] anhydun ddigio am ddim mor ddygun \ a 'i gilwg fel y gelun yn fy erbun i fel hyn \ a gyru i anwul eneth ael adun o 'i lyfodreth \ heb gymod mewn dig ymeth o soweth rydwi 'n sun \ hireth mawr sudd arnai 'n awr \ fel brathiad cledd i 'm gwedd a 'm gwawr \ yn dwun galar dwus di gymar \ fel oeredd Eira ar y ddaiar \ o na bawn i beunudd yn ngaere fy ngharenudd \ orchafieth fel fy chwiorudd dda ddeunydd yno ddwu \ Llur lwud pa le rwit garw nhad [~ fy nhad] a 'm gyre i rwud \ fel y rydw heb neb i 'm galw \ ond fy hunan a wur fy henw \ capten alltud meddan yn lle arglwuddes ffebian \ yn musgc penaithied Brytan y

cyfarch well fy meibion yngyfreth [~ yng nghyfraith] \ pa fodd yn rhodd y mae 'm dwu eneth \ hewin

ENFOG...........................................1

y diwc o lychlun yna \ su 'n cael y ferch cordila \ a 'r diwc morganog enfog aer \ su 'n mund a 'r ail chwaer rodia \

ENILLAIS........................................1

Tost imi 'n ferch i frenin \ gan ofal yn gynefin \ fynd allan gida 'r fyddin a dilin arfe dur \ yn lle parlwre tawel \ dda agwedd fwun ddiogel yn rhifo gwur i ryfel \ am hoedel gafel gur \ yn lle gwr bum i 'n siwr mewn amal daro ar dir a dwr \ yn rhyfela 'n nerth y cledde am fy mowud Efo mwa \ gorchfygu rhai marchogion yn galonog o 'm gelynion \ a llawer brwudir greulon ddigwuddion blin i 'm gwawr \ fel milwr balch mi nilles [~ enillais] farch i drefio 'r beik drwy fawr barch \ cynal caingc o fyddin ffraingc a 'm barnu 'n fawr wuth ar y faingc \ wrth weled fy ngwroleth mi gefes oruwchafieth \ yn gapten ganwrieth a milwrieth mawr \

ENIN............................................2

mae 'n rhaid i chwi rhwmo [~ rhwymo] 'n fanwl \ na ffriodo buth o 'ch meddwl \ ne cun setlo 'r goron arni \ fynu gweled dudd diweddi \ enin

nid raid i chwi 'r llw a roddes \ na byddaf i chwi fel a doudes \ enin