Adran nesaf | |
Adran or blaen |
FECHAN..........................................2
| |
mae hi 'n abal hen o 'i hoedran \ ond i bod hi 'n fyches fechan \ Heilin | BLl 726 |
rydwi 'n ddwl a hen y rwan \ mi a 'i adwaunwn pen oedd hi lodes fechan \ ffabian | BLl 1441 |
FEDD............................................2
| |
I gwestwn sudd yn gofun \ drwu lw pa un ohonun \ a 'i care 'n bura hud i fedd \ gan addo anrhydedd uddun \ | BLl 39 |
ni ffrisiwn i res o bine \ er cloddio iddo fedd a 'm cledde \ gad ini daro ati dul \ I ganu iddo glul on clolie \ canu clul bob yn ail a dol ffwl | BLl 1586 |
FEDDAI..........................................1
| |
mi ges fy magu 'n gu ag anwul \ a phob danteithion yn fy ymul \ rwan ni feddai nag aur nag arian \ rhaid imi fegio o hun allan \ enter sarjant | BLl 544 |
FEDDIANT........................................5
| |
dan obeithio y cai fy rhan \ fel brenin gan i feibion \ Dowch cymerwch feddiant rhad \ drwu gariad yn y goron \ Exitt oll enter alltud ne ffabian | BLl 957 |
rhaid ini am hun gonsidro \ mai 'n bai ni 'n hinen iw o \ droi 'r hen wr fel diras blant \ o 'i feddiant a 'i ddifyddio \ morgan | BLl 59 1487 |
rwan cael fy mlant [~ mhlant] fy hunan \ mwy trwu wllus i 'm troi allan \ a 'm difyddio o 'm da feddiant \ mewn anhunedd yn fy henaint \ | BLl 65 1639 |
ag ar 'ch ol i fod yn nesa \ i chyfion aer iw fwur cynedda \ ag os hwn a ddaw drwu dyciant \ mi yra i dad a 'i fam o feddiant \ plwc | BLl 1664 |
o waith gyru nhad [~ fy nhad] o 'i feddiant \ daeth arnom flin aflwiddiant \ fe droes y rhod i 'n herbun ni \ hoff un wedd yn ddi ffyniant \ | BLl 1719 |
FEDDOCH.........................................1
| |
gweddia fi beunudd na bo i 'r hen gybudd \ ai hiran ddiddeunudd ond gwradwudd i 'ch ___ gwrido \ topun yn dopun bob dudd yn y flwuddun \ yn llwm 'n noeth llumun y ddau grebun yn ymgru_____ \ drwu boen bochi ben ben ar ledel a 'r mopren \ yn dilio tra dalien 'ch talcen a dolcio \ a ffust ag a ffastwn nes y cysco pob ascwrn \ yn boeth y bo 'r ffasiwn buth heb orphwuso \ trwu afraid 'n anoeth ar elo 'ch holl goweth \ cun trenudd ne dranoeth na feddoch ddodrefnun \ ag fellu run moddion 'r elo da 'r holl gybyddion \ na roddo i 'r tylodion roddion o 'r eiddun \ dyna weddi o 'r ore ffynu wnelo 'r geirie \ amen doudwch ithe Efengil o 'm gene \ Heilin | BLl 34 858 |
FEDDU...........................................1
| |
mae hiran hon ddiddeunudd \ yn difa euddo 'r cybudd \ mae ynte 'n tori i galon gerth \ heb feddu gwerth y nodwudd \ | BLl 100 |
FEDDWI..........................................1
| |
mae merched a gwragedd yn chwanog \ y leni i feddwi 'n gynddeiriog \ yn ngrog [~ nghrog] a bo 'r ffasiwn hon amen \ i 'w gweddi 'r hen gribddeiliog \ | BLl 1517 |
FEDDWL..........................................2
| |
ni does genifi am 'ch cariad \ ond can diolch i chwi 'n wastad \ a bod trwy foddol feddwl odieth \ jach gu synied euch gwashaneth [~ gwasanaeth] \ Exit oll enter hiran | BLl 1133 |
er drenged bloedd y brebwl \ nid ydwi ond drwg wrth swmbwl \ ni roi mo ngalon [~ fy nghalon] dan fy nroed [~ nhroed] \ ni bum i erioed ar feddwl \ | BLl 1150 |
FEDDYLIE........................................1
| |
ych merched sudd yn 'r un feddylie \ oll yn oll ag yden ine \ am ych troi ffwrdd o 'r tir \ mae 'n ddigon gwir y geirie \ llur | BLl 1106 |
FEDER...........................................4
| |
rwiti yn barod iawn i farw \ dwed imi etto hwtw \ pen fochdi ar feder mund i 'r ne \ pwu geiff y code i 'w cadw \ Heilin | BLl 670 |
chwi ellwch roi 'ch dwulo ngud [~ ynghyd] pen fynoch \ wrth hir ymgeisio ond da 'r ymgowsoch \ ni does neb am y glowa i \ ar feder tori rhyngoch \ | BLl 818 |
naddo ond 'n llus y brenin per \ y mae fo ar feder galw \ ffabian | BLl 1425 |
fy mrawd morgan diwc morganwg \ ai gwir iw hun ertolwg \ fod brenin ffraingc ag armi o wur \ ar feder gwneuthur mowrddrwg \ morgan | BLl 1475 |
FEDI............................................1
| |
Talu am hau a chau a chwnu [~ chwynnu] \ talu am fedi 'r ud a 'i ddyrnu \ talu am nithio talu am falu \ talu am bobi a chorddi a chrasu \ | BLl 445 |
FEDRA...........................................5
| |
mi fedra gofio yn odieth \ henwe rhai o 'm henafieth \ pob merch a red yn nerth i thraud \ gael dwad i 'r fath waed olieth \ | BLl 216 |
gwell geni glowed buwch 'n brefu \ na chlowed 'r un o rhain yn nadu \ rwi 'n doud y gwir yn ddigon ffri \ ni fedra i mo 'r gwadu \ | BLl 459 |
mi fedra weithio os cai le \ a chware yn 'ch ymul \ Heilin | BLl 751 |
mi fedra farchnata 'r henwr cu \ a phlanu plu 'n 'ch corun \ Heilin | BLl 755 |
mi fedra gribo 'ch coese 'r nos yn dda \ oni weithwch yn dra hafarch \ plwc | BLl 767 |
FEDRAI..........................................1
| |
ni fedrai ond wulo 'r dagre halltgri \ ag wulo wnewch ithe pen ddoudwi i chwi \ a fath warchad oedd geni gartre \ ar ol ymadel a chwi gyne \ | BLl 1322 |
FEDRE...........................................1
| |
pe cawn riw un cylfyddgar [~ celfyddgar] \ a fedre roi imi lythur ysgar \ ne a 'i witsie o 'r bud yn ddigon pell \ fe aeth llawer o 'i gwell i 'r barcer \ Exit enter dynstan a ffab Dynstan | BLl 1359 |
FEDRES..........................................1
| |
yn tu roedd canu a downsio \ ar hast a berwi a rostio \ pen weles i 'r helthio y cwrw a 'r bir \ ni fedres i yn wir ond ffeintio \ | BLl 1341 |
FEDRI...........................................7
| |
gwrando 'r dun lled ynfud \ a fedri di etto ddoudud \ ple mae llongie gwuch i stor \ mi fentra i 'r mor fy mowud \ plwc | BLl 369 |
Rwiti yn ddigon doeth a symel \ a fedri di wneuthur gwaith a gorchwul \ hiran | BLl 750 |
a fedri di farchnata yn gyndun \ wrth werthu ud ag enllun \ hiran | BLl 753 |
a fedri di ddyrnu a nithio \ ag edruch gwalle a godro \ hiran | BLl 757 |
a fedri di godi yn fore f' ened \ i odro geifir a defed \ hiran | BLl 761 |
a fedri di hyswi ddi barch \ nyddu gwlan a chowarch \ hiran | BLl 765 |
melldith dy fam i ti cydafel [~ cadafael] \ rwiti yn waeth dy gwrs na chythrel \ oni fedri di 'n well na hun briodi \ cymer iti hi a does i 'th crogi \ plwc | BLl 803 |
FEGIO...........................................3
| |
mi ges fy magu 'n gu ag anwul \ a phob danteithion yn fy ymul \ rwan ni feddai nag aur nag arian \ rhaid imi fegio o hun allan \ enter sarjant | BLl 545 |
os aeth fy nad yn henwr llwud \ i fegio i fwud rwan \ fe gafodd ormod twull a brad \ i golli stad a 'i goran \ Dynstan | BLl 1383 |
f' anwul dad a 'm brenin \ rwi 'n syrthio ar fy neilin \ ger 'ch bron ar hun o brud \ i fegio i bowud uddyn \ | BLl 1789 |
FEIBION.........................................1
| |
dan obeithio y cai fy rhan \ fel brenin gan i feibion \ Dowch cymerwch feddiant rhad \ drwu gariad yn y goron \ Exitt oll enter alltud ne ffabian | BLl 956 |
FEIE............................................1
| |
os gwelsoch arnon feie \ fellu mae ar y gore weithie \ camolwch ych cymydog ar ol i gefn \ fo wneiff ynte drachefn a chwithe \ Terfun y chware | BLl 1834 |
FEL.............................................38
| |
os dealldwch gwmni dichlin \ mi draethaf i chwi 'r testun \ y prolog llawn yn hun o le \ fel mae y chware 'n calun \ | BLl 16 |
fo ddigie wrth hon yma \ eisie i bod a 'i gair fel rodia \ ag yno rhane 'r dyrnas glaer \ rhwng y ddwu chwaer hyna \ | BLl 50 |
drwuddi mi a 'ch gwela 'n ole \ yn wriw ag 'n feniw bawb yn 'r unlle \ ______________________ bob cwr i 'r bud \ ______________________ i gid fel fine \ | BLl 132 |
ydech i bawb yma fel roeddech i gyne \ mi dewes [~ adewais] i fy spectol gartre \ spiio rwi dan neuthur [~ wneuthur] wep \ oes yma neb yn eisie \ | BLl 208 |
nid raid i chwi 'r llw a roddes \ na byddaf i chwi fel a doudes \ enin | BLl 307 |
fy nwu chwaer sudd lawen weithian \ weld fy nad fel alltud allan \ er na wneuthim un achos uddun \ dig na thwull er ioed i 'w herbun \ | BLl 341 |
Dowch pan Erchwi 'n nes fy merched \ Efo 'ch gwur drwu bur ystyried \ fel a galloch wrando 'n addas \ y modd y rydwi 'n setlo yn tyrnas \ | BLl 480 |
fy mab Hiwin diwc o Lychlun \ fel hun a mae fy llythur cymun \ i chwi mi roddes fy merch hyna \ yn dwusoges gwledudd mersia \ | BLl 483 |
y cerddor cais di 'r carne \ gida dy groesion bricie \ ag oni te a 'm pastwn da \ fel 'r attebwi mi a 'i gwna 'n dipie \ | BLl 639 |
wrth fel y bytho 'r tir yn gofun \ Heilin | BLl 736 |
ow gorffun tafod drwg gorphen dy fatter \ goflin i 'r tengcwl fynu gyflog fel tingcer \ plwc | BLl 840 |
mi wna i fy ngorchwul slap \ ag a 'ch rhof chwi whap yn ngonglog \ fel na bo iti Escis wyneb ci \ rhag talu imi fy ngyflog [~ nghyflog] \ | BLl 843 |
pe caen i 'r henwr yma 'n llawen \ i setlo 'r goron ar y bachcen \ cen ine 'r dyrnas i 'w riwlio 'n ffel \ ar f' enioes [~ einioes] fel y fynen \ brenin llur | BLl 906 |
dan obeithio y cai fy rhan \ fel brenin gan i feibion \ Dowch cymerwch feddiant rhad \ drwu gariad yn y goron \ Exitt oll enter alltud ne ffabian | BLl 956 |
Tost imi 'n ferch i frenin \ gan ofal yn gynefin \ fynd allan gida 'r fyddin a dilin arfe dur \ yn lle parlwre tawel \ dda agwedd fwun ddiogel yn rhifo gwur i ryfel \ am hoedel gafel gur \ yn lle gwr bum i 'n siwr mewn amal daro ar dir a dwr \ yn rhyfela 'n nerth y cledde am fy mowud Efo mwa \ gorchfygu rhai marchogion yn galonog o 'm gelynion \ a llawer brwudir greulon ddigwuddion blin i 'm gwawr \ fel milwr balch mi nilles [~ enillais] farch i drefio 'r beik drwy fawr barch \ cynal caingc o fyddin ffraingc a 'm barnu 'n fawr wuth ar y faingc \ wrth weled fy ngwroleth mi gefes oruwchafieth \ yn gapten ganwrieth a milwrieth mawr \ | BLl 39 993 |
Duw madde i nhad [~ fy nhad] anhydun ddigio am ddim mor ddygun \ a 'i gilwg fel y gelun yn fy erbun i fel hyn \ a gyru i anwul eneth ael adun o 'i lyfodreth \ heb gymod mewn dig ymeth o soweth rydwi 'n sun \ hireth mawr sudd arnai 'n awr \ fel brathiad cledd i 'm gwedd a 'm gwawr \ yn dwun galar dwus di gymar \ fel oeredd Eira ar y ddaiar \ o na bawn i beunudd yn ngaere fy ngharenudd \ orchafieth fel fy chwiorudd dda ddeunydd yno ddwu \ Llur lwud pa le rwit garw nhad [~ fy nhad] a 'm gyre i rwud \ fel y rydw heb neb i 'm galw \ ond fy hunan a wur fy | BLl 998 |
Duw madde i nhad [~ fy nhad] anhydun ddigio am ddim mor ddygun \ a 'i gilwg fel y gelun yn fy erbun i fel hyn \ a gyru i anwul eneth ael adun o 'i lyfodreth \ heb gymod mewn dig ymeth o soweth rydwi 'n sun \ hireth mawr sudd arnai 'n awr \ fel brathiad cledd i 'm gwedd a 'm gwawr \ yn dwun galar dwus di gymar \ fel oeredd Eira ar y ddaiar \ o na bawn i beunudd yn ngaere fy ngharenudd \ orchafieth fel fy chwiorudd dda ddeunydd yno ddwu \ Llur lwud pa le rwit garw nhad [~ fy nhad] a 'm gyre i rwud \ fel y rydw heb neb i 'm galw \ ond fy hunan a wur fy henw \ capten alltud meddan yn lle arglwuddes | BLl 998 |
Duw madde i nhad [~ fy nhad] anhydun ddigio am ddim mor ddygun \ a 'i gilwg fel y gelun yn fy erbun i fel hyn \ a gyru i anwul eneth ael adun o 'i lyfodreth \ heb gymod mewn dig ymeth o soweth rydwi 'n sun \ hireth mawr sudd arnai 'n awr \ fel brathiad cledd i 'm gwedd a 'm gwawr \ yn dwun galar dwus di gymar \ fel oeredd Eira ar y ddaiar \ o na bawn i beunudd yn ngaere fy ngharenudd \ orchafieth fel fy chwiorudd dda ddeunydd yno ddwu \ Llur lwud pa le rwit garw nhad [~ fy nhad] a 'm gyre i rwud \ fel y rydw heb neb i 'm galw \ ond fy hunan a wur fy henw \ capten alltud meddan yn lle arglwuddes ffebian \ yn musgc penaithied Brytan y rwan yma rwu \ diwedd canu enter capten mortimer | BLl 1002 |
Duw madde i nhad [~ fy nhad] anhydun ddigio am ddim mor ddygun \ a 'i gilwg fel y gelun yn fy erbun i fel hyn \ a gyru i anwul eneth ael adun o 'i lyfodreth \ heb gymod mewn dig ymeth o soweth rydwi 'n sun \ hireth mawr sudd arnai 'n awr \ fel brathiad cledd i 'm gwedd a 'm gwawr \ yn dwun galar dwus di gymar \ fel oeredd Eira ar y ddaiar \ o na bawn i beunudd yn ngaere fy ngharenudd \ orchafieth fel fy chwiorudd dda ddeunydd yno ddwu \ Llur lwud pa le rwit garw nhad [~ fy nhad] a 'm gyre i rwud \ fel y rydw heb neb i 'm galw \ ond fy hunan a wur fy henw \ capten alltud meddan yn lle arglwuddes ffebian \ yn musgc penaithied Brytan y rwan yma rwu \ diwedd canu enter capten mortimer | BLl 1004 |
Duw madde i nhad [~ fy nhad] anhydun ddigio am ddim mor ddygun \ a 'i gilwg fel y gelun yn fy erbun i fel hyn \ a gyru i anwul eneth ael adun o 'i lyfodreth \ heb gymod mewn dig ymeth o soweth rydwi 'n sun \ hireth mawr sudd arnai 'n awr \ fel brathiad cledd i 'm gwedd a 'm gwawr \ yn dwun galar dwus di gymar \ fel oeredd Eira ar y ddaiar \ o na bawn i beunudd yn ngaere fy ngharenudd \ orchafieth fel fy chwiorudd dda ddeunydd yno ddwu \ Llur lwud pa le rwit garw nhad [~ fy nhad] a 'm gyre i rwud \ fel y rydw heb neb i 'm galw \ ond fy hunan a wur fy henw \ capten alltud meddan yn lle arglwuddes ffebian \ yn musgc penaithied Brytan y rwan yma rwu \ diwedd canu enter capten mortimer | BLl 1006 |
i nhad [~ fy nhad] anhydun ddigio am ddim mor ddygun \ a 'i gilwg fel y gelun yn fy erbun i fel hyn \ a gyru i anwul eneth ael adun o 'i lyfodreth \ heb gymod mewn dig ymeth o soweth rydwi 'n sun \ hireth mawr sudd arnai 'n awr \ fel brathiad cledd i 'm gwedd a 'm gwawr \ yn dwun galar dwus di gymar \ fel oeredd Eira ar y ddaiar \ o na bawn i beunudd yn ngaere fy ngharenudd \ orchafieth fel fy chwiorudd dda ddeunydd yno ddwu \ Llur lwud pa le rwit garw nhad [~ fy nhad] a 'm gyre i rwud \ fel y rydw heb neb i 'm galw \ ond fy hunan a wur fy henw \ capten alltud meddan yn lle arglwuddes ffebian \ yn musgc penaithied Brytan y rwan yma rwu \ diwedd canu enter capten mortimer | BLl 1008 |
o gyfadde 'r gwir rydwi 'n forwun \ fel a does i 'r bud yn blentun \ man [~ myn] fy ffudd os fi di [~ ydyw] ffebian \ ni ches i yrioed ddrwg air na gogan \ mortimer | BLl 1033 |
er ys tair blynedd yn 'ch byddin \ mewn dillad mab mae merch i frenin \ fel rhyfelwr gwrol gwaedlud \ yn cadw enw capten alltud \ | BLl 1056 |
Diwc Morganog Enwog inion \ fe ddaeth y bud wrth fodd yn calon \ cael y goron mewn modd ffel \ i riwlio fel y fynon \ morgan | BLl 1089 |
fel y cymerir mae 'r cwilidd \ ni weld di ronun ar y nwurydd [~ fy nwyrudd] \ na ladd moni yn dy lid \ does arni hi na gwrid na gwradwudd \ Heilin | BLl 1175 |
ffabian lan can croeso i chwi \ dy brudferthwch rwi yn i hoffi \ yn fy Llus mi wnaf amgenach \ cewch barch Twusoges fel 'r heuddech \ | BLl 1251 |
ers tair blynedd drwu fawr drafel \ a bum i 'n cynal fflit i ryfel \ yn colli gwaed ac arfe ag arian \ fel y gwuddoch hynu 'ch hunan \ | BLl 1255 |
ffabian fwun os coeliwch fi \ nid wi 'n cyfflybu hono i chwi \ ond fel llwch ne dom ar frethun \ i 'w werthu er moliant wrth aur melun \ | BLl 1282 |
f' arglwudd frenin y ngael [~ fy nghael] 'n gariad \ nid iw i chwi ddim caffailiad \ ond fel y rwi drwu burder calon \ mi fydda futh i 'ch caru 'n ffyddlon \ | BLl 51 1290 |
mi weles henwr o frutania \ wrth y lodg yn rhodio gyne \ a gwallt i ben run lliw a 'r gwlan \ a 'i farfan fel yr eira \ ffebian | BLl 1421 |
rhaid ini am hun gonsidro \ mai 'n bai ni 'n hinen iw o \ droi 'r hen wr fel diras blant \ o 'i feddiant a 'i ddifyddio \ morgan | BLl 1486 |
fy nhad nid ydwi 'n bur fodlon \ I chwi golli 'ch parch a 'ch coron \ a 'ch troi o 'ch gwlad fel tratur agos \ heb wubod pam nag am bar achos \ | BLl 1651 |
fy ngwr i sudd mewn cyflwr caeth \ rwi 'n ofni gwaeth nag undun \ fel gwbedun pell o 'i le wedi ddal yn ngwe 'r pru copun \ bu farw ym chwaer mae 'n newudd chwith \ daeth arnom felltith ffiedd \ am yn balchder a 'n ffalster ffol \ ni gowson ddol o ddialedd \ yr howddgar ferchede cymerwch fi 'n siample \ a 'r dynion nid ame gweddiwch ar linie \ rag syrthio dan fagle pyryglon \ pob twull a chamwedde pob diles fyddylie \ er i ciddio tros ddyddie amdanun rhaid \ diodde pen ddelo i 'r gole 'n dirgelion \ | BLl 69 1747 |
ffarwel y cwmni grasol \ rhaid imi ymado a mhobol [~ fy mhobl] \ i rodio 'r bud o fan i fan \ fel dynes ansynhwurol \ enter Llur dynstan a ffabian llur | BLl 1761 |
os buon dratiried ffeilsion \ i 'ch erbun fel gylynion \ gwneud da dam ddrwg iw wllus duw \ ar ffordd i fuw fel cristion \ llur | BLl 1795 |
os buon dratiried ffeilsion \ i 'ch erbun fel gylynion \ gwneud da dam ddrwg iw wllus duw \ ar ffordd i fuw fel cristion \ llur | BLl 1797 |
ond mynai gyru yn ddiymwared \ o 'm tyrnas fel tratiried \ ag ni chan w tra bo chwuth \ mo 'r dwad buth i 'm gweled \ | BLl 1803 |
bendithion duw a fo yn 'ch plith \ fel y man wlith foreuddudd \ Exitt oll enter plwc | BLl 1809 |
Adran nesaf | Ir brig |